- Vì sao bệnh nhân đái tháo đường cần kiểm soát tốt đường huyết trong đại dịch Covid-19
Tăng đường huyết là thủ phạm khiến cho các bệnh nhân đái tháo đường nhiễm Covid-19 dễ bị biến chứng nặng và tử vong, cụ thể là:
- Tăng đường huyết làm suy yếu hệ miễn dịch, nên khi bị nhiễm virus Covid-19 thì cơ thể giảm khả năng ngăn chặn virus lan tràn và tấn công các cơ quan.
- Có thể đường huyết cao là môi trường tốt cho virus phát triển
- Những bệnh nhân đái tháo đường béo phì và/hoặc có các biến chứng tim mạch, tăng huyết áp, suy thận… khi bị nhiễm Covid-19 sẽ có nguy cơ cao hơn bị suy hô hấp, suy tim và tử vong
- Nhiều nghiên cứu cho thấy sự gia tăng tỷ lệ các biến chứng hạ đường huyết, nhiễm toan ceton, nhiễm trùng bàn chân… những bệnh nhân đái tháo đường trong các khu cách ly do:
- Không thể đi khám, làm xét nghiệm được, kể cả khi bệnh nặng
- Không mua được thuốc, que thử đường máu mao mạch
- Không có chỗ tập thể dục thể thao. Đồng thời ngủ nhiều, xem TV nhiều hơn
- Khó mua thực phẩm, rau xanh nên chế độ ăn thịt, xào – rán, ăn đồ ngọt tăng lên
- Dễ bị rối loạn tâm lý và tâm thần, dễ quên thuốc
- Kiểm soát tốt đường huyết bằng cách nào trong hoàn cảnh bị cách ly xã hội:
3.1. Chuẩn bị tốt nhất cho thời gian cách ly:
- Chuẩn bị đày đủ nhất có thể thuốc (gồm cả thuốc tăng huyết áp, thuốc mỡ máu…), que thử đường máu cho 2-3 tháng
- Tìm hiểu kỹ về cách thức điều trị bệnh đái tháo đường khi bị ốm
- Đặt mục tiêu và kế hoạch thực hiện mục tiêu. Tất nhiên là nói dễ hơn làm, nhưng ít nhất các bệnh nhân phải thực hiện được việc ăn đúng giờ, không uống rượu bia, không hút thuốc lá, và tận dụng thời gian rỗi cho việc đọc sách, xem các video hướng dẫn điều trị bệnh đái tháo đường.
3.2. Chăm sóc tinh thần:
- Hạn chế xem, nghe các tin tức về dịch covid 1-2 lần/ngày để tránh bị stress.
- Dành thời gian cho những hoạt động giúp bạn thấy thoải mái, thư giãn. Hãy suy nghĩ xem trước đây những việc gì mình thấy thích thú thì tiếp tục làm.
- Hãy giữ sự liên lạc, trao đổi với mọi người trong gia đình hoặc bạn bè. Bạn cũng có thể tham gia các nhóm trên mạng xã hội
- Cố gắng ngủ ít nhất 7 giờ mỗi ngày
3.3. Chế độ dinh dưỡng là cực kỳ quan trọng,
- Nên ăn chế độ ăn đa dạng và cân bằng. Hãy cố gắng ăn lành mạnh nhất có thể, và lưu ý không ăn quá nhiều. Ăn đúng giờ và đủ bữa cũng rất quan trọng. Nếu không thể có được các loại rau, thực phẩm bạn ưa thích hay vẫn thường ăn thì có thể thử các loại đồ ăn mới.
- Hạn chế ăn các bữa phụ. Khi cảm thấy buồn chán, stress… mọi người hay có xu hướng tìm niềm vui trong ăn uống, điều này sẽ làm đường huyết của bạn tăng cao. Khôgn xem TV khi ăn.
- Do bạn ở trong nhà nhiều nên cần bổ sung vitamin D.
3.4. Hãy cố gắng vận động nhiều nhất có thể. Do không được đi ra ngoài nên các bệnh nhân có thể thực hiện các bài tập trong nhà.
- Đi bộ nhanh trên thảm, đạp xe tại chỗ
- Các bài tập nâng toàn thân để duy trì sức mạnh cơ như chống đẩy, đứng lên – ngồi xuống, các bài tập tăng sức cơ bụng hoặc cơ thắt lưng.
- Tập nhảy dây, lên xuống cầu thang…
- Làm việc nhà, làm vườn cũng rất hữu ích.
- Đồng thời hạn chế xem TV < 1 giờ/ngày
3.5. Sử dụng thuốc đái tháo đường như thế nào:
Muốn kiểm soát tốt đường huyết cần theo dõi đường huyết thường xuyên hơn. Nếu đường huyết đạt mục tiêu và ổn định, nên duy trì phác đồ điều trị
Nếu bị hạ đường huyết hoặc đường huyết cao cả ngày thì nên liên hệ xin ý kiến bác sỹ để điều chỉnh đơn thuốc càng sớm càng tốt.
Các bệnh nhân điều trị insulin nên duy trì tiêm như cũ, đồng thời tìm hiểu lại kỹ thuật tiêm, bảo quản thuốc cho đúng.
Các bệnh nhân cần duy trì điều trị đầy đủ các thuốc huyết áp, mỡ máu…
3.6. Các biện pháp hỗ trợ kiểm soát đường huyết:
- Theo dõi đường huyết: Các bệnh nhân cần thử đường huyết mao mạch nhiều lần hơn bình thường. Ở đa số bệnh nhân, mục tiêu đường huyết trước bữa ăn là từ 4,4 – 7,2 mmol/L, và sau ăn là dưới 10,0 mmol/L.
- Trong đại dịch Covid, có xu hướng gia tăng sử dụng Telemedicine trong khám chữa bệnh ở nhiều quốc gia. Vì vậy những bệnh nhân đái tháo đường trong khu cách lý/phong tỏa nên (1) tận dụng công nghệ, internet để tìm hiểu nhiều hơn về bệnh và cách điều trị bệnh đái tháo đường, và (2) sử dụng viber, zalo…để liên lạc với thầy thuốc khi thấy có các dấu hiệu bất thường như loét chân, đường huyết cao

Trưởng khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BV Bạch Mai